ภงฺคกฺขเณ จิตฺตํ อุปฺปาทกฺขณํ วีติกฺกนฺตํ ภงฺคกฺขณํ อวีติกฺกนฺตํ , อตีตํ จิตฺตํ อุปฺปาทกฺขณญฺจ วีติกฺกนฺตํ ภงฺคกฺขณญฺจ วีติกฺกนฺตํฯ
(ข) ยํ วา ปน จิตฺตํ นิรุชฺฌมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ, อุปฺปชฺชมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ ตํ จิตฺตนฺติ?
อตีตํ จิตฺตํ ฯ
(ก) ยํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ, น นิรุชฺฌมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ ตํ จิตฺตนฺติ?
อุปฺปาทกฺขเณ อนาคตํ จิตฺตํฯ
(ข) ยํ วา ปน จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ, น อุปฺปชฺชมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ ตํ จิตฺตนฺติ?
ภงฺคกฺขเณ จิตฺตํ ภงฺคกฺขณํ อวีติกฺกนฺตํ โน จ อุปฺปาทกฺขณํ อวีติกฺกนฺตํ, อุปฺปาทกฺขเณ อนาคตญฺจ จิตฺตํ ภงฺคกฺขณญฺจ อวีติกฺกนฺตํ อุปฺปาทกฺขณญฺจ อวีติกฺกนฺตํฯ
1. สุทฺธจิตฺตสามญฺญ
3. ปุคฺคลธมฺมวาโร
(1) อุปฺปาทนิโรธกาลสมฺเภทวาโร
[105] (ก) ยสฺส ยํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยํ จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ น นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยสฺส ยํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? โนฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌตีติ? นตฺถิฯ
(2) อุปฺปาทุปฺปนฺนวาโร
[106] (ก) ยสฺส ยํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนนฺติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ?
ภงฺคกฺขเณ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ, โน จ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติฯ อุปฺปาทกฺขเณ จิตฺตํ อุปฺปนฺนญฺเจว อุปฺปชฺชติ จฯ
(ก) ยสฺส ยํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปนฺนนฺติ?